امروزه با توجه به افزایش جمعیت و نیاز روز افزون به ساخت مساکن و ساختمان ها یکی از مواردی که باید به آن توجه ویژه ای داشت مقاوم سازی ساختمان ها در برابر زلزله، خطرات احتمالی از جمله ضربه و آسیب های دور از ذهن می باشد. از این رو باید مقاومت و سازه ها را در برابر هر گونه خطر احتمالی بالا برد. از روش های مرسوم استفاده شده در اصول مقاوم سازی ساختمان کابل های پس تنیدگی قرار گرفته در خارج از ساختمان، استفاده از ورقه ها و صفحات فولادی، شاتکریت و پوشش های مسلح مثل ژاکت بتنی و ژاکت فولادی می باشند که به فضای بیشتری برای قرارگیری در سازه نیاز دارند و همچنین در برابر خطرات احتمالی نیز آسیب پذیر هستند. در کشور ما بناهای فرسوده از جمله پل های قدیمی و ساختمان های دارای بافت کهنه و فرسوده سازه های تاریخی و خشتی بسیاری وجود دارند که زمان زیادی از عمر آن ها می گذرد و در برابر خطرات احتمالی از جمله ضربه و زلزله بسیار آسیب پذیر می باشند. از این رو باید بافت این سازه ها ترمیم شود.
ساختمان ها و نوع مقاوم سازی آن ها
اسکلت های فلزی و بتنی: معمولا این سازه ها تشکیل شده از ستون ها سقف ها و تیر ها می باشند که این موارد گفته شده به هم متصل شده و در نهایت اسکلت سازه را تشکیل می دهند. گاهی ممکن است این گونه سازه ها بدلیل تغییر کاربری نیاز به مقاوم سازی داشته باشند از این رو باید با استفاده از مصالح سازگار با پروژه بعدی و همچنین در نظر گرفتن محل سازه از نظر قرار گرفتن در گسل به مقاوم سازی آن پرداخت
ساختمان های ترک خورده و بنایی : ترک های ساختمانی از جمله اولین مشکلات به چشم خورده در اصول مهندسی و ساختمانی می باشند ترک ها دو نوع هستند سازه ای و غیر سازه ای. ترک های سازه ای به سادگی قابل حل می باشند اما ترک های غیر سازه ای از جمله مشکلات مهمی هستند که در اثر مقاومت کششی و نشست ساختمان و برش ضعیف المان ها ایجاد می شوند. برای حل مشکل ترک خوردگی ساختمان و ترک های غیر سازه ای ابتدا باید علت وقوع ترک حل شود سپس برای آن راهکاری را اندیشید. ساختمان های بنایی نیز نوعی ساختمان می باشند که در آن ها دیوار ها حمل بار و انتقال آن به زمین را انجام می دهند این نوع ساختمان ها در گذشته بسیار مرسوم بوده اند از این رو ساختمان های بنایی در معرض خطر بسیاری قرار دارند و باید مقاوم سازی شوند.
روش های مقاوم سازی اولیه ی ساختمان
یکی از روش های مرسوم مقاوم سازی اولیه ی ساختمان مقاوم کردن تیر ها می باشد. بدین صورت که ابتدا تکنیک افزایش ظرفیت باربری ثقلی تیر ها( فولادی و بتنی) انجام می شود از دیگر روش ها در مقاوم سازی ساختمان های فولادی اجرای ژاکت بتنی می باشد. در واقع این روش بدین صورت انجام میگیرد که تیر هایی که ضعف باربری دارند و دچار آسیب دیدگی شده اند و مقاومت خود را از دست داده اند با اضافه کردن آرماتور ها و انجام قالب بندی و بتن ریزی متراکم دوباره مقاوم سازی می شوند. در صورتی که ژاکت بتنی از مقاومت کمی برخوردار باشد و ضخامت کمی داشته باشد می توان از شاتکریت بتنی جهت اجرای بتن نیز استفاده کرد. با استفاده از متصل کردن ورقه های فولادی به سویه ی کششی در تیر های بتنی به راحتی می توان ظرفیت باربری تیر را زیاد کرد. در واقع در این روش ورقه های فولادی با ضخامت ۳ سانتی متر را با استفاده از رزین اپوکسی به محل هایی از تیر بتنی می چسبانند. از طرفی با اضافه کردن و افزایش ورق های موازی به تیر های فولادی به راحتی می توان مقاومت های برشی آن ها را افزایش داد.
روش های مقاوم سازی ستون ها
در این روش ستون های ضعیف که دارای باربری ضعیف نیز می باشند و از طرفی نیاز به ترمیم دارند با افزودن چند لایه بتن و خاموت های بسته و میلگرد های طولی مقاوم تر می شوند. در حالت هایی که اسیب های وارد شده به ستون بیش از حد بوده استفاده از ژاکت بتنی برای مقاوم کردن آن ستون پیشنهاد بسیار خوبی می باشد. از طرفی برای اجرای تکنیک ژاکت بتنی بهتر است با قالب و بتن تراکم پذیری انجام شود ولی در صورتی که چندین لایه بتن اضافه شده است همچنان ضخامت کمتری داشته باشد، به کار گیری روش شاتکریت روش موثری است. از جمله راهکار های مقاوم کردن اتصالات می توان به ایجاد ژاکت بتنی در اتصالات، ایجاد قفس فولادی در اتصالات و همچنین نصب جاکت ورق فولادی در اتصالات بتنی اشاره کرد. از دیگر روش های مقاوم سازی سازه ترمیم بتن با استفاده از ملات تعمیری می باشد این روش بدین صورت است که ترمیم کننده ی پایه ی پلیمری بتن نوعی ملات با گرانروی بالا و مقاومت بالا است یا حتی در مواردی مقاومت آن بیشتر از مقاومت بتن پایه می باشد و دارای ویژگی و خاصیت گیرش سریع و چسبندگی مناسب و سریع با سطح بتن است. ملات های تعمیراتی در دو نوع پایه ی سیمانی و اپوکسی موجود می باشند که هر کدام از آن ها برای تعمیر و بازسازی انواع آسیب های وارد شده به سازه و اعضای بتنی سازه از جمله آسیب های ناشی از اجرا و بهره برداری و آسیب های ناشی از محیط مخرب به کار می آیند.
اصول مقاوم سازی ساختمان در مهندسین مشاور پادیرمانا
هدف ما از بهسازی ساختمان ها و سازه ها بهبود عملکرد و جلوگیری از هر گونه حوادث احتمالی در برابر ضربه و آسیب می باشد. اگر ما قبل از وقوع حادثه تمهیدات لازم برای مقاوم سازی ساختمان را انجام داده و آن را در برابر خطرات مقاوم کنیم می توانیم هزینه ی ترمیم آن نسبت به گذشت زمان از عمر مفید ساختمان را نیز کاهش دهیم. مقاوم سازی از مهم ترین عوامل کاهش خطر پذیری در برابر بلایای طبیعی از جمله زلزله می باشد که با هزینه ی کمتر و سرعت بیشتر می توان آن را به سادگی انجام داد و جان هزاران انسان را از وقوع فاجعه و بلایای دیگر طبیعی و مصنوعی حفظ کرد. در واقع با افزایش مقاوم سازی ساختمان ها آستانه ی ریزش آن ها افزایش یافته و هر گونه خطر احتمالی ناشی از آن کاهش می یابد.