حین طراحی هر سازه ای، فرد ناظر بر پروژه لازم است، ساختمان یا سازه را مطابق با ویژگی های درج شده در پروانه نقشه و محاسبه فنی که به نقشه ها زمین شده اند مورد بررسی قرار دهد. مهندس ناظری که مسئول پیاده سازی نقشه تاسیسات برقی است، ابتدا باید با دقت نقشه را مطالعه کرده و در صورت عدم تطابق یا مغایرت در طرح پیشنهادی تاسیسات برقی، با قوانین ملی ساختمان آن را به طراح سازه اطلاع و ارجاع دهد. در کل مهندس ناظر برق در مراحل مختلفی وظیفه بازدید از ساختمان را دارد. در این مقاله از مهندسین مشاور پادیرمانا طراحی و نظارت تاسیسات برقی را مورد کنکاش و بررسی قرار می دهیم.

نقشه تاسیسات برقی باید زیر نظر استانداردهای نظام مهندسی طرح ریزی شود

آشنایی با مالک طرح، بررسی حریم شبکه برق و مشورت با مجری پیاده سازی تاسیسات (بازدید اول)

در مرحله اول بازدید از سازه که حین آغاز عملیات خاک برداری صورت می گیرد شخص مهندس ناظر برق ملزم است تا یک حریم برای شبکه طراحی و نظارت تاسیسات برقی ایجاد کند. این راهکار یک فاصله امن از سازه به ایجاد کرده و احتمال بروز برق گرفتگی، صدمه به افراد و همچنین به بار آمدن خسارت را کاهش می دهد. علاوه بر آن نظارت بر امنیت را حین ساخت و ساز افزایش خواهد داد. لازم به ذکر است که فاصله مذکور حین انجام عملیات ساختمانی و همچنین حضور داربست و ماشین آلات حاضر در محل نیز مورد بررسی و تحت نظارت خواهند بود.

مهندس ناظر برق علاوه بر آشنا بودن با مالک زمین و همچنین مجری طرح، دستورات مربوط به تابلو برق های موقتی یا کارگاهی را در برابر دیدگان خود خواهد داشت. علاوه بر آن، برای درخواست دیمان و تهیه کنتور موقت به شرکت توزیع نیروی، به مجری طرح مشاوره می دهد. از طرفی، برای پیاده سازی سیستم ارت نیز پر واضح است که باید مقاومت ویژه خاک مکان ساخت و ساز بررسی ثبت و اندازه گیری گردد.

موارد مربوط به ارت موقت و تابلو برق های کارگاهی (بازدید دوم)

در مرحله مذکور، ارت موقت و همچنین تابلو برق کارگاهی نصب می شود. سپس مهندس ناظر برق از آن بازدید می کند و موارد ایمنی در رابطه با سیم کشی های اتاق نگهبانی را ذکر خواهد کرد. در همین حین اتصالات مربوط به شینه ارت تابلو را به ارت موقت چک می کند. در ادامه نیز کلیه کلیدهای که در تابلو برق کارگاهی موجود است توسط او بررسی می شود. این در این قدم، کلید RCD نیز بررسی خواهد شد. فراموش نشود که کابل ها همگی باید ۲.۵ متر از زمین ارتفاع داشته باشند و هرگز کف کارگاه برق به شکل آزاد رها نگردند.

مرحله سوم بازدید که در آن ارت همراه با پی و همبندی انجام می گیرد

حین انجام گودبرداری و سوار کردن فونداسیون، بهینه ترین زمان ممکن جهت اجرا سیستم ارت و همبندی تلقی می شود. به یاد داشته باشید که سیستم ارت باید با حضور ناظر در محل انجام شود. علاوه بر این زمان اجرای همبندی، باید به زمانی موکول شود که کف ساختمان و ستون ها نیز آرماتور بندی شده باشند. لازم به ذکر است که در این مرحله نباید عملیات بتن ریزی انجام گرفته باشد. بد نیست بدانید که اغلب برقکار ها و مجریان پیاده سازی تاسیسات برقی، از دانش کافی درباره پیاده سازی همبندی برخوردار نیستند. نتیجتاً ناظر برق در حین اجرای آن باید در مکان ساختمان حضور بهم برساند. در نتیجه نقاط مبهم، اشکالات و سوالات مطرح شده از جانب مجری طراحی و نظارت تاسیسات برقی جواب خواهد داده شد.

مرحله چهارم که در آن خرید تجهیزات با استاندارد مناسب و با کیفیت بالا صورت می گیرد

پس از دیوارچینی تا نصب کردن برخی تجهیزات به مانند پریز برق، کلید و در نهایت برقدار کردنشان، مراحل متفاوتی وجود دارد.

من جمله انجام شیار زنی، علامت گذاری در کنار لوله و قوطی گذاری و همچنین مسیریابی رایزر مربوط به سیستم برق رسانی،. سیستم مربوط به اعلام حریق یا آتش سوزی، سیستم شبکه تلفن و آنتن و در کنار آن نصب دیگر لوازم و تجهیزات. در این مرحله از اجرای تاسیسات برقی کیفیت بالا کار و دقت در انتخاب تجهیزات بسیار با اهمیت است. فرد مهندس ناظر دستور دارد تا  راهمارهای جامع اجرایی‌ را بررسی کند. علاوه بر آن برای پیاده سازی و طراحی و نظارت تاسیسات برقی درون سازه نظارت داشته باشد. ناگفته نماند که او باید با تجهیزات استاندارد و با کیفیت آشنا باشد و پیش از رسیدن به این مرحله لیست لوازم مناسب و دستورالعمل های مربوط به آن ها را به برق کار تسلیم کند. ضمن اینکه باید بعد از تهیه این تجهیزات نزد مالک یا برق کار رفته و از لوازم مذکور بازدید نمایید.

مرحله پنجم لوله و قوطی گذاری در کنار شیار زنی

در مرحله یاد شده مهندس ناظر برق باید از عملیات مسیریابی رایزر و شیار زنی در کنار لوله و قوطی گذاری بازدید به عمل آورد. لازم به ذکر است که شیار زنی تحت هر شرایطی باید با استفاده از دستگاه فرز صورت گرفته و اجرای آن به صورت عمودی باشد.

لوله ها باید نسوز باشند و کیفیت آنها از نظر استاندارد توسط ناظر برق تایید گردد. توجه کنید که لوله خرطومی پلاستیکی باید استانداردهای حداقلی را داشته باشد. تنها زمانی می توان نوع غیر خودسوز را استفاده کرد، که کاربرد آن به شکل توکار باشد.

بازدید ششم، انجام  سیم کشی

پس از بررسی و تایید شیوه لوله گذاری در طراحی و نظارت تاسیسات برقی، نوبت سیم کشی است. رنگ بندی و اندازه سیم ها، سیم کشی تلفن، آنتن و اعلام حریق مطابق قوانین ملی ساختمان (مبحث سیزدهم و سوم) باشد. استفاده از نوار حسب ممنوع بوده و باید ترمینال به کار رود.

بازدید هفتم، نصب تجهیزات

بعد از هدایت سیم ها به سوی محل در نظر گرفته شده. اتصالات مذکور باید تماما بررسی شوند از اتصالات کلید، سیم به کلید تا آرت جعبه فیوز، آمپراژها و لیبل گذاری کلیدهای مینیاتوری، اتصالات تلفن و کلید RCD  و دیگر اتصالات.

بازدید هشتم، رفع ایرادات احتمالی و انجام آزمون

رفع ایرادات احتمالی نیز در این مرحله بررسی خواهد شد. المان ها و تجهیزات در این مرحله آزمایش خواهند شد. برای ضبط در پرونده، ناظر پروژه تاسیسات برقی، می توان درخواست این تست ها را به مالک طرح داده و سپس مستندات را در پرونده سازه جای دهد.

جمع بندی

در کل پیش از آغاز پیاده سازی تاسیسات برقی در یک پروژه ساختمانی یا سازه، نقشه آن باید زیر نظر سازمان نظام مهندسی تایید گردد. در انتها نیز، نقشه مذکور در اختیار مهندس ناظر گذاشته خواهد شد. البته قواعد ذکر شده محدود به این تعداد نخواهند بود و در صورتی که هرگونه اخطاری حین اجرا تاسیسات برق مشاهده گردد و یا اگر نیاز به تست سیستم باشد، مهندس ناظر باید در آن مکان حضور پیدا کند.