فاز صفر پروژه یا مرحله شناسایی و یا امکان سنجی عبارت است از مرحله ای که به شناسایی و مطالعه پروژه از منظر توجیه اقتصادی، فنی، ضوابط، مقررات، آیین نامه های مرتبط، شرایط محیطی، استاندارد ها و به طور کلی به مطالعات و کسب اطلاعات و الزامات در زمینه کاری مشخص شده می پردازد.
در واقع تهیه فاز صفر پروژه یکی از الزامات افرادی است که خواهان به سرانجام رساندن یک پروژه می باشند. از این رو مذاکره با کارفرما و آگاهی از نیاز های او می تواند نقش بسیار مهمی را در ایجاد یک طرح توجیهی و تهیه یک فهرست کارساز برای پروژه، ایفا نماید. در این مرحله نتایج، اطلاعات، گزارش ها به همراه بررسی های کامل محلی و بازدید از محل اجرای طرح، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و پس از بررسی نتایج حاصله در قالب گزارشی به سرمایه گذار و یا کارفرما ارائه داده می شود.
مرحله شکل گیری یک پروژه، با توجه به احساس نیاز به یک کسب و کار و یا یک ضرورت نزد کارفرما شروع می شود. به عنوان مثال اگر شهرداری بخواهد یک پارک را در منطقه ای احداث کند باید معیار های گوناگونی اعم از محل احداث، توجیه اقتصادی و … را مورد ارزیابی ارزیابی قرار دهد بدین ترتیب کارفرما (مالک پروژه) یا مشاوران وی، طرح امکان سنجی آن را تهیه و مورد بررسی قرار می دهند تا از این طریق به اطلاعات کافی درباره احداث یا عدم احداث پارک دست یابند.
در فاز صفر پروژه به بررسی موارد زیر پرداخته می شود:
- معرفی و همچنین کلیاتی حول محور پروژه
- معرفی سند های پایه ای پروژه اعم از مالکیت، پروانه ساختمان، نقشه و ….
- بررسی ویژگی های منطقه
- بررسی سایت پروژه
- بررسی توان سنجی و مزیت سنجی قابلیت های پروژه و …
بد نیست که راجع به پروژه های عمرانی و فنی و مهندسی اطلاعاتی را در اختیار داشته باشید. افرادی که در این زمینه فعالیت می کنند باید با اصطلاحات رایج در پروژه های فنی و مهندسی اشنایی داشته باشید. در این مقاله می خواهیم راجع به نقطه یا فاز صفر پروژه اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم. در ابتدا باید بگوییم که فاز صفر پروژه همان امکان سنجی می باشد. نام دیگر امکان سنجی فاز صفر پروژه است. این که در فاز صفر پروژه چه اتفاقاتی رخ می دهد را با هم بررسی خواهیم کرد. در فاز صفر پروژه به این موضوع پرداخته خواهد شد که ایا این پروژه یا طرح پیشنهادی قابلیت اجرایی را دارد یا غیر قابل اجرا است.
برای تمامی پروژه های ساختمانی باید فاز صفر به دقت بسیار زیادی بررسی شود تا بعدا متناسب با نتیجه امکان سنجی بتوان تصمیم گرفت که چه کاری را انجام داد. شاید برخی از افراد متوجه اهمتی فاز صفر پروژه نباشند اما لازم است که به این افراد هشدار دهیم که فاز صفر پروژه دارای اهمیت بسیار زیادی است و شما در قدم اول باید به این فاز بپردازید تا ببینید ارزش شروع فازهای بعدی وجود دارد یا خیر. در این فاز صفر کلیه شرایط و مسائل به صورت اختصاصی مورد بررسی قرار خواهد گرفت در این بررسی مولفه های مختلفی وجود دارد که در بررسی به کمک شما خواهند امد تا در نهایت با انجام بررسی های لازم متوجه شوید که این پروژه دارای ارزش عملیاتی و اجرایی هست یا نیست.
اگر یک پروژه دارای ارزش عملیاتی باشد باید برای موارد بعدی نیز تصمیماتی را گرفته و برنامه ریزی کرد اما اگر یک پروژه از ارزش کافی برای ساخت برخوردار نباشد در همان فاز صفر پروژه متوقف خواهد شد و قابل ادامه دادن نمی باشد. برای این که یک پروژه به درستی به پایان و سرانجامی درست برسد باید از همان پایه و اساس درست گام برداشته شود. پایه و اساس در تمامی پروژه های عمرانی نیز فاز صفر ان می باشد. در فاز صفر هنوز هیچ سازه ای ساخته نشده است و همه چیز در حد یک طرح پیشنهادی می باشد که این طرح از سوی یک شخص یا یک ارگان مطرح شده است و باید این طرح را از جوانب مختلف سنجید تا نتیجه امکان سنجی مشخص شود. با نتیجه امکان سنجی می توان نسبت به ادامه فرایند پروژه تصمیماتی را لحاظ کرد.
علاوه بر این که در فاز صفر امکان سنجی بررسی می شود و نتیجه ای برای ان اعلام می شود سایر موارد نیز مطرح است. برای مثال کلیه اهداف پروژه نوشته خواهد شد تا تک به تک این اهداف مورد بررسی و کاوش قرار بگیرند. در فاز صف یکی از نکات بسیار مهمی که قابل توجه کارشناسان قرار می گیرد موقعیت منطقه ای می باشد که قرار است سازه ای در ان بنا شود. اگر موقعیت منطقه مناسب و بکر باشد می توان به سراغ گزینه های دیگر رفت و ان پروژه را نسبت به موارد دیگر نیز مورد سنجش قرار داد. بعد از اتمام تمامی این بررسی ها و کاوش ها یک نتیجه مشخص خواهد شد که با توجه به ان نتیجه ادامه فرایند پروژه تصمیم گیری خواهد شد.
اهمیت وجود فاز صفر پروژه در پروژه های عمرانی مختلف
اولین گامی که برای شروع یک پروژه عمرانی ضروری است را می توان فاز صفر پروژه نامید. همیشه خشت اولی که می گذارید دارای اهمتی بسیار زیادی خواهد بود و اگر شما خشت اول را به درستی قرار دهید ادامه مسیر نیز به درستی طی خواهد شد اما اگر خشت و پایه اول به درستی کار گذاشته نشود تا انتها اشتباه می شود. برای ساختمان و پروژه های عمرانی نیز به همین صورت است و باید پایه و اساس کار را که فاز صفر می باشد به درستی انجام داد. در فاز صفر کارشناسان ابتدا نیازهای پروژه عمرانی و هدف ها را به صورت دقیق شناسایی خواهند کرد. بعد از شناسایی هدف و نیازهای یک پروژه باید به بررسی شرایط و موارد مختلف دیگری پرداخت. مثلا اگر یک زمینی دارید که قصد دارید پروژه عمرانی خود را در ان زمین استارت بزنید ابتدا باید ببینید که ایا ان زمین از موقعیت جغرافیایی مناسبی برای احداث پروژه برخوردار است یا خیر.
اگر موقعیت زمین را بررسی کردید و مشاهده نمودید که موقعی زمین مناسب است باید توجه و تمرکز خود را بر روی فاکتورهای دیگر قرار دهید. مثلا یک نقشه ابتدایی و اولیه را از پروژه عمرانی تهیه نمایید و متناسب با اصول استاندارد این نقشه را طراحی نمایید. سپس باید براورد هزینه نیز داشته باشید و ببینید که برای این پروژه عمرانی چه میزان سرمایه به صورت تقریبی مورد نیاز می باشد. بعد از این که اهداف مشخص شد و نیازهای خود را نیز دسته بندی کردید و در مرحله بعد از ان نقشه کشیدید باید به انتخاب پیمانکاران نیز بپردازید. در انتخاب پیمانکاران نیز دقت و توجه بسیار مهم است. اگر پروژه عمرانی شما بزرگ است و وسعت بسیار زیادی دارد بهتر است که از پیمانکارانی استفاده نمایید که تجربه کارهای بزرگ را داشته باشند و به راحتی بتوانند خواسته ها و نیازهای شما را تامین نمایند.
برخی از پیمانکاران به صورت اختصاصی تنها پروژه های بزرگ را می پذیرند در صورتی که برخی دیگر کارشان انجام پروژه های معمولی و کوچک تر می باشد. در فاز صفر پروژه از ابتدای کار تا پایان که نوبت تحویل پروژه می باشد به صورت دقیق بررسی خواهد شد. حتی به صورت تقریبی زمان تحویل پروژه عمرانی نیز مشخص می شود. هنگامی که از یک تیم متخصص و حرفه ای و گروهی از مهندسان با تجربه کمک بگیرید کلیه کارهای پروژه از جمله فاز صفر یا امکان سنجی ان با اصولی ترین و استانداردترین روش های ممکن قابل انجام می باشد و شما می توانید با اطمینان خاطر به این مهندسان مجرب اطمینان داشته باشید. مجموعه پادیرمانا سال ها است که فعالیت بسیار موفقیت امیزی را در زمینه پروژه های عمرانی به ثبت رسانده است.
پس یکی از این مجموعه ها که می توانید به ان اعتماد کرده و پروژه خود را از صفر تا صد به ان ها بسپارید مجموعه حرفه ای عمرانی پادیرمانا می باشد. این مجموعه خدمات بسیار زیادی را در اختیار مشتریان خود قرار می دهد. برای اشنایی با تمامی این خدمات شرکت عمرانی پادیرمانا لازم است که به سای شرکت پادیرمانا مراجعه نموده و لیست خدمات مختلف ان را به صورت کامل مورد مطالعه و بررسی قرار دهید تا متوجه شوید که این مجموعه قادر به انجام چه کارهایی می باشد.
پروژه های عمرانی بدون فاز صفر پروژه هیچ ارزش و اعتباری نخواهند داشت. زیرا همان قضیه خشت دوباره مطرح می شود و شما برای ساخت هر پروزه عمرانی ابتدا باید پایه و اساس خیلی قوی برای ان پیش بینی نمایید. شما برای کوچک ترین کار خود نیست کاغذی تهیه می کنید و اهداف و نیازهای خود را روی کاغذ می نویسید حال فرض کنید که برای یک پروژه عمرانی با عظمت فاز صفر وجود نداشته باشد. کلیه کارهای لازم در فاز صفر پروژه برنامه ریزی می شود. زیرا در این فاز ابتدا نیازهای یک پروژه شناسایی خواهد شد و سپس با توجه به نیازهای ان پروژه می توان تصمیم گرفت که چه کاری را بهتر است که انجام داد. وقتی که فاز صفر پروژه وجود داشته باشد دیگر در فرایند انجام پروژه عمرانی دچار استرس یا نگرانی نخواهید شد زیرا به صورت کامل به اتفاقات پروژه اشراف و اگاهی خواهید داشت و از مسائل مختلفی که ایجاد می شود سوپرایز نخواهید شد.
کارشناسان ماهر و با تجربه ای که در مجموعه پادیرمانا فعالیت می کنند در مطالعه فاز صفر ابتدا نیازهای یک پروژه را به صورت تمام و کمال مشخص خواهند کرد. سپس بعد از مشخص کردن نیازها هدف های ان پروژه را نیز شرح می دهند. نیاز و هدف دو مولفه بسیار مهم در فاز صفر می باشد که مهندسان به ان اشنا هستند. برای این که کارشناسان بتوانند هدف ها و نیاز های یک پروژه را به صورت دقیق و تمام و کمال مشخص کنند نیاز است که با کارفرما مصاحبات و مذاکراتی داشته باشند و راجع به مسائل مختلف به صحبت بپردازند.
در ین این صحبت ها با کارفرما به صورت کامل نیاز ها و هدف ها مشخص خواهد شد. طرح توجیهی که مختص به فاز صفر می باشد باید در قالب یک گزارش تهیه و اماده شود و سپس این گزارش باید به صورت کام برای کارفرما و سرمایه گذار شرح داده شود. با بررسی فاز صفر شما متوجه خواهید شد که پروژه مورد نظر دارای ارزش اجرایی شدن می باشد. گاهی برخی از پروژه ها ممکن است که به ظاهر خوب و پر سود به نظر برسند اما هنگامی که این پروژه ها را به صورت دقیق بررسی می کنید متوجه خواهید شد که خیر عوامل مختلفی وجود دارد که سبب می شود این پروژه عمرانی مورد نظر به خوبی اجرا نشود. پس برای تعیین فاز صفر و امکان سنجی پروژه به کمک کارشناسان با مهارت و متخصص نیاز پیدا خواهید کرد تا امکان سنجی پروژه شما را انجام دهند.
نکات مهم در مطالعات فاز صفر پروژه
در فاز صفر پروژه نیز نکات بسیار مهمی مطرح می شود که مهندسان باید به ان توجه ویژه داشته باشند. در این قسمت می خواهیم به برخی از نکات مهم موجود در امکان سنجی اشاره کنیم. برای فاز صفر و امکان سنجی نیاز است که اهداف به صورت دقیق مورد بررسی قرار بگیرد. تا مشخص شود که ایا این طرح پیشنهادی ارزش اجرایی شدن را دارد یا این که بهتر است در حد یک طرح باقی بماند. کارشناسانی که کارشان امکان سنجی می باشد در زمانی مناسب باید در محل پروژه عمرانی حضور پیدا کنند تا با حضور مستقیم در صحنه بتوانند عوامل و شرایط مختلف را مورد بررسی قرار دهند. برای هر پروژه عمرانی محدودیت هایی وجود دارد که کارشناسان متخصص باید این محدودیت ها را برای تمامی پروژه ها در نظر بگیرند. شناسایی محدودیت ها نیز کار سختی است که باید به صورت حتم در فاز صفر پروژه اجرایی شود. اما می رسیم به مبحث هزینه و براورد کردن هزینه. برای این که بتوانیم میزان سرکایه حدودی برای یک پروژه عمرانی را تخمین بزنیم تنها راه موجود فاز صفر پروژه می باشد که به کمک اطلاعات موجود در ان به راحتی می توان میزان سرمایه تقریبی را تخمین زد.
کلام پایانی
فاز صفر پروژه در تمامی پروژه های عمرانی دارای اهمیت است و باید به صورت اختصاصی به عنوان یک کار بنیادی صورت بگیرد. زیرا بسیاری از موارد در این فاز صفر مشخص خواهد شد که بعدها بسیار مفید و کار امد خواهد بود. از نظر جغرافیایی و اب و هوایی فاکتورهای بسیار مهمی وجود دارد که بهتر است برای فاز صفر به این موارد نیز توجه کنید. مثلا مهندسان باید ان محدوده مورد نظر را از نظر خاک شناسی مورد بررسی دقیقی قرار دهند تا سپس با استفاده از ان بتوانند مفاد موجود در فاز صفر را اعلام کنند. در فاز صفر مشخص می شود که با توجه به هزینه هایی که بابت ساخت باید بپردازید که ای مبلغ نیز بسیار زیاد می باشد پس بهتر است که پروژه ساختمانی شما دارای بیمه ساختمان نیز باشد تا اگر خدایی نکرده برای کارگران ساختمان نیز اتفاقی رخ داد با بیمه بتوان به جبران خسارت و اسیب وارد شده پرداخت و تا حدودی مشکل را بر طرف ساخت.
